طراحی همگانی Universal Design

طراحی همگانی یا "طراحی جهان شمول" يا "طراحی برای همه" ديدگاهی است در طراحی محصولات، خدمات و محیط به طوری که برای بسیاری از مردم قابل استفاده باشد، و تا جایی که ممکن است با صرف نظر از سن، توانایی و شرایط محیطی باشد. این موضوع در پیوند مستقیم با عقاید و تفکرات سیاسی یک جامعه است و اهمیت و ارزش آن توسط حکومت ها، تجارت و صنعت قابل تشخیص است.
 
طراحی همگانی یک تفکر جدید با تلفیقی از طراحی barrier-free و  accessible design و Assistive technology است. طراحی Barrier-free  و Assistive technology در زمینه طراحی برای افراد ناتوان متمرکز شده است، و در آنها اغلب به صورت جداگانه و ویژه برای افراد ناتوان طراحی صورت می گیرد (به طور مثال سطح شیب داری که به ورودی جداگانه ای غیر از ورودی اصلی منتهی می شود) اما در طراحی همگانی طیف وسیع تری از راه حل ها در نظر گرفته می شود که به همه کمک کند، نه فقط برای معلولان و افراد ناتوان.

نیاز به تلاش جسمانی کم در استفاده

در طراحی همگانی به ظاهر اشیاء نیز اهمیت داده می شود؛ به طور مثال دستگیره های بسیاری از لوازم آشپزخانه برای گروه معدودی از کاربران مناسب است. اما شرکت ها تلاش می کنند تا با ساختن دستگیره های بزرگ تر و با قابلیت عملکرد آسان و جذابیت بیشتر، گروه بزرگ تری از مصرف کنندگان را نیز پوشش دهند.

میل و علاقه به طراحی همگانی روز به وز افزایش می یابد. صنعت و پیشه های بسیاری وجود دارند که طراحی همگانی برایشان به عنوان بازار بزرگ و قابل نفوذ محسوب می شود اما بسیاری وجود دارند که هنوز نتوانسته اند این حوزه وسیع را قبول کنند و با آن کنار بیایند.

طراحی همگانی گوشه ای از زندگی روزانه است و همه جا اطراف ما وجود دارد. به عنوان مثال دستوراتی مثل "undo" یا "Confirm" در اغلب نرم افزارها مثال خوبی از universal design است که خطاپذیری در عملکرد را کاهش می دهد.

تضاد رنگ در ظروف غذا خوری به افرادی که مشکلات بصری دارند کمک می کند، همچنین برای افرادی که مشکل ضعف عضلانی دارند لبه های ضخیم و شیب دار طراحی شده است.
 
مثال دیگر کابینت هایی با طبقات بیرون آمدنی هستند که استفاده کنندگان با قدهای متفاوت قادر خواهند بود از آن استفاده کنند و هنگام کار حالت ها و پسچر های مختلف داشته باشند. مسیرهای مسطح و بدون پستی و بلندی و استفاده از Ramp به جای پله نیز، نمونه های دیگری از universal design در زندگی روزمره است. 

کلاس درس پلکانی برای ایجاد تساوی در استفاده دیداری

اصول طراحی همگانی:
1- استفاده مساوی و منصفانه گروه های مختلف
2- انعطاف پذیری هنگام استفاده
3- ساده و قابل درک بودن محصول
4- انتقال راحت و قابل درک بودن اطلاعات
5- کاهش خطاپذیری (تلورانس)
6- نیاز به نیروی جسمانی کم
7- اندازه و فضای مناسب برای استفاده و گذر
 
مثال ها:
• رویه نرم برای سطح راه ورودی ، بدون پله
• درب هایی با عرض زیاد برای ورودی های داخلی، کریدور و تالار ورودی
• دستگیره های اهرمی برای باز کردن درها به جای دستگیره های چرخشی
• کلیدهای سوئیچ چراغ با سطح بزرگ و صاف به جای کلید های سوئیچ کوچک
• کلیدها و دکمه های روی صفحه کنترل Control Pane قابل تشخیص باحس لامسه
• روشنایی مناسب
• کنترل ها و نشانگرهای مربوط به شنوایی با اطلاعات و نشانه های بصری
• کنترل ها و نشانگرهای بصری در کنار نشانگرهای شنوایی
• استفاده از تصویر معنا دار و شناخته شده به جای نوشته
• خطوط قابل تشخیص از طریق بینایی ( برای کاهش و افزایش صدا)
• ابزار کنترل صدا در وسایل صوتی
• ابزار کنترل سرعت در وسایل صوتی
• انتقال اطلاعات به صورت زبانی در جایگاه خود
• سطح شیبدار به جای لبه استخر

فایل های PDF به زبان انگلیسی در مورد جزئیات universal design را از این آدرس دانلود کنید:
http://design.ncsu.edu/cud/pubs_p/pudfiletoc.htm

+ ویرایش علمی و ادبی

تهیه شده در: http://www.newdesign.ir/content/?id=220&rnd=1442