لغت گرافیتی (دیوارنگاری) از واژه گرافیو در زبان ایتالیایی مشتق شده است که به معنی اثر گذاری سریع یا خط خطی است و ممکن است اصل این واژه به " گرافایر" (نوشتن با قلم فلزی) در لاتین عامیانه باز گردد. [گرافیون: نوشتن (1) بر اساس ریشه شناسی لغوی این واژه از مدت ها پیش به معنی نوشتن یا حک خطوط روی سطوح مورد استفاده بوده است. American Heritage dictionary]

دیوارنویسی بخشی از هنرهای خیابانی و نیز از عناصر اصلی فرهنگ هیپ هاپ به شمار می آید. منظور از هنر خیابانی آن بخش از گرافیک است که در کوچه و خیابان و سطح شهر با آن برخورد می کنیم. این هنر تاریخچه ای بسیار کهن دارد و ریشه در سنگ نوشته های تاریخی غارها و کتیبه های باستانی نقاشی های دیواری در ابعاد گوناگون دیده اید که از همین دسته اند. در سده بیستم و کمابیش هم زمان با جنگ جهانی دوم، مشاهده درج نام و نشان گروه ها بر روی دیوارها تبدیل به امری عادی شد. در برخی مواقع این دیوارنویسی ها بسیار با دقت و هنرمندانه اجرا می شوند و سبک های متعددی به خود می گیرند. برخی از این آثار بار معنایی بیش تری را به دوش می کشند که ممکن است حاوی یک پیام اجتماعی یا سیاسی باشد که حتی با استفاده از افشانه های رنگی بر روی دیوارها، ساختمان ها و قطارها رسم می شوند. شاید شما هم تصاویری از دیوار برلین را دیده باشید که لبریز از این آثار بود یا نگاره های دیگر اینترنتی را که دست به دست یا بهتر بگویم ایمیل به ایمیل می چرخند که حاوی تصاویر نقاشی شده سه بعدی بر کف خیابان ها هستند. این ها تماماً هنرهای خیابانی هستند.

در ایران دیوارنگاری در دو دسته دیوارنویسی مردمی و دیوارنگاری رسمی قابل تشخیص است. دسته نخست بیشتر تبلیغات مشاغل و آگهی ها و همچنین مسائل سیاسی روز است و دسته دوم شامل تبلیغات عقیدتی و همچنین تزئینات شهری توسط شهرداری هاست.

دیوارنگاری هچنین یکی از شاخه های هنری وابسته به تزئینات شهری است که با کارکرد های متفاوتی، متناسب با نیاز فرهنگی صورت می پذیرد. خطوط نوشتاری برای شعار و تصویر سازی برای زیباسازی شهری یا تبلیغات فرهنگی و به طور کلی رسم هر گونه اثر هنری شامل بر متن، تصویر و برجسته نگاری که توسط طراح صورت پذیرفته باشد، در هنر دیوارنگاری قابل دسته بندی است.

گرافیتی در یک ایستگاه مترو - بوداپست

گرافیتی یا نقاشی دیواری به آن دسته از دیوارنوشته ها یا نقاشی هایی گفته می شود که با انگیزه ای شخصی روی در و دیوار شهر ها و اماکن عمومی کشیده می شود. این کار تقریباً در همه جای دنیا با منع قانونی مواجه است. گرافیتی با نوشته های سر دستی و یادگاری های روی دیوار متفاوت بوده و نیز مختص سن یا طبقه فزهنگی و اقتصادی خاصی نیست. هرچند که شروع گرافیتی مدرن از کشور آمریکا (نیویورک) بوده است، اما در حال حاضر هنر گرافیتی بیشترین تنوع خود را در کشور برزیل و به خصوص در شهر سائوپائولو تجربه کرده است. در خاورمیانه کشورهای امارات متحده عربی، ایران و فلسطین اشغالی بیشترین تنوع در گرافیتی را دارند.

یک خیابان پوشیده از گرافیتی - سائوپائولو

گرافیتی بیش از هر هنر دیگری مورد بدفهمی و استفاده نا به جا واقع شده است و در بسیاری از کشورها جنبه تأثیر گذار و بیان گرای خود را از دست داده و صورت دیوار نوشته هایی رنگارنگ و پرپیچ و تاب (که البته آن هم خالی از ارزش نیست) مبدل شده است. استفاده های نابجا و یک جانبه از گرافیتی های نوشتاری در کلیپ های ویدیوئی و تبلیغ بیش از حد این رسانه ها در منسوب کردن آن به فرهنگ معترض سیاهان نیز از دلایل اصلی این عدم توجه و دست کم گرفتن گرافیتی است.

برگرفته از ویکی پدیا + ویرایش علمی و ادبی